Böcek saldırısına uğrayan Arnavutluk'un ormanları, Türkiye'ye emanet

Arnavutluk'un Puka şehrinde kabuk böceklerinin zarar verdiği 5 bin hektarlık ormanlık alanın canlandırılması için Kastamonu Üniversitesi'nin işbirliği ile çalışma yapılacak.

Ormancılık faaliyetlerinin yoğun olduğu Arnavutluk'un Puka şehrindeki ormanlar böcekler istilasına uğradı. Yaklaşık 5 bin hektarlık alanda oluşan zararların giderilmesi için Arnavutluk Agricultural Universty Of Tirana ile Kastamonu Üniversitesi arasında işbirliği yapıldı. Proje ilk olarak Arnavutluk Bilimsel Araştırma ve İnovasyon Ulusal Ajansı tarafından kabul edildi. Ardından Arnavutluk Agricultural Universty Of Tirana, çam kese kabuklularıyla daha etkin mücadelede bulunabilmek için aynı projeyi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumuna sundu. Projenin kabul edilmesiyle Türkiye'de ormancılık faaliyetlerinin yoğun olduğu Kastamonu Üniversitesi projeye dahil edildi. Türkiye'de "orman ve tabiat turizmi" alanında ihtisaslaşan Kastamonu Üniversitesi ile Arnavutluk Agricultural Universty Of Tirana arasında "Türkiye ve Arnavutluk'ta Uzaktan Algılama Yöntemi ile Saf Karaçam Ormanlarında Kabuk Böceği Zararının Belirlenmesi ve Haritalanması" projesi hayata geçirildi. proje çerçevesinde Arnavutluk'tan Türkiye'ye gelen Prof. Dr Fatmir Laçez ve Prof. Dr. Ilirjan Myteberi, Kastamonu Üniversitesi'nde Orman Fakültesi'nden Prof. Dr. Fatih Sivirkaya, Doç. Dr. Korhan Enez ve Doç. Dr. Korhan Enez ile görüştü. Arnavutluk ve Türkiye heyeti, arazi çalışmaları çerçevesinde Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü ile Araç Orman İşletme Müdürlüğünde incelemelerde bulundu. Buradaki incelemelerinin ardından heyet, Araç Orman İşletme Müdürlüğü sahasında fenomen tuzaklarının nasıl kurulduğu, ormanlara zarar veren kabuklu böceklerle nasıl mücadele edildiği, oluşan zararların nasıl minimuma indirgendiği ve laboratuvarda üretilen faydalı böcekler gibi konularda uygulamalı olarak yerinde görerek bilgi aldı.

"Hem Arnavutluk'ta hem ülkemizde kabuk böcekleri ormanlara ciddi manada zarar veriyor"

Hem Arnavutluk'ta hem de Türkiye'de kabuk böceklerinin ormanlara ciddi anlamda zarar verdiğini belirten Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Amenajmanı Ana Bilim Dalından Prof. Dr. Fatih Sivrikaya, "TÜBİTAK projesi çerçevesinde Arnavutluk ile birlikte ikili ilişkilerin geliştirilmesine yönelik bir proje hazırlandı. Bu çerçevede Arnavutluk'tan proje partnerimiz olan hocalar Kastamonu'ya geldi. Günümüzde bilişim teknolojileri birçok alanda kullanıldığı gibi ormancılık alanında da etkin bir şekilde kullanılıyor. Hem Arnavutluk'ta hem ülkemizde kabuk böcekleri ormanlara ciddi oranda zarar meydana getiriyor. Bugüne kadar klasik yollarla tespit edilmeye çalışıldı. Bu proje çerçevesinde aynı zamanda bilişim teknolojileri, uzaktan algılama, farklı görüntüleme yardımlarıyla böceğin ormanlarımıza vermiş olduğu zararlar farklı vejetasyonlarla birlikte ortaya konulmaya çalışılıyor" dedi.

"Bizler, her iki bölgede aynı zararı oluşturan türleri çalışma açısından inceleyeceğiz"

Kastamonu Üniversitesi olarak hem Arnavutluk'ta hem de Türkiye'de aynı zararı oluşturan türleri inceleyeceklerini belirten Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Entomolojisi ve Koruma Anabilim Dalından Doç. Dr. Gonca Ece Özcan ise, "Arnavutluk ile birlikte yaptığımız ikili ilişkiler çerçevesinde projemiz, TÜBİTAK'tan bu yıl çıktı. 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle çalışmalarımıza başladık. İki yıl sürecek olan bir proje. Şimdi buradalar kendileri, buradaki arazi çalışmalarını gözlemleyecekler. Daha sonra bizlerde gidip Arnavutluk'taki arazi çalışmalarını gözlemleyeceğiz. Daha sonra bizlerde Arnavutluk'a gidip oradaki arazi çalışmalarını gözlemleyeceğiz. Sonuçları karşılaştırmalı olarak değerlendireceğiz. Benim uzmanlık alanım kabuk böcekleri. Bu kabuk böcekleri ne zaman epidemi yapsa da bu zararlı hayatımızda var. Bizim Arnavutluk'tan gelen partnerlerimizden bizlere ortak çalışma teklifi geldi. Bizlerde her iki bölgede aynı zararı oluşturan türleri çalışma açısından bu zararlı üzerinde yoğunlaştık. Daha da anlamlı olsun diye haritalandırma, endemik araştırmaları gibi bu konulara değinmeye karar verdik" diye konuştu.

"6-7 ay boyunca fenomen tuzaklarını kurup, bunları sayarak kayıt altına alacağız"

Yaklaşık 6-7 ay boyunca fenomen tuzaklarını kurarak, bunları kayıt altına alacaklarını söyleyen Doç. Dr. Özcan, "Yaklaşık 6-7 ay boyunca biz, bu fenomen tuzaklarını sayarak sonuçlarını kayıt altına alacağız. Daha sonra arazi çalışmaları bittiğinde arazi girdik ve bu bölgede ne kadar zarar meydana geldi hem bizim için hem Arnavutluk için bunların istatistiki değerlendirmeleri yani fenomene yakalanan böcek zararlıları ile meydana gelen zarar durumunu farklı vejetasyon indeksleri ile istatistik analizleri ile durumları ortaya konulmaya çalışılacak" şeklinde konuştu.

"Kabuk böcekleriyle alakalı ciddi zararlar Arnavutluk'ta meydana geldi"

Proje ile ilgili bilgi veren Arnavutluk Agricultural Universty Of Tirana Öğretim üyesi Prof. Dr. Fatmir Laçez de, "Kabuk böcekleriyle alakalı ciddi zararlar Arnavutluk'ta da meydana geldiği için bu konuyla alakalı bir proje yapma gereği duyduk. Bunun içinde TÜBİTAK ve Arnavutluk'taki bilim kurulu ile ikili ilişkiler çerçevesinde proje teklifinde bulunduk. Proje, hem bizim hem de Türkiye'de kabul edildi. Projemiz 1 Ocak itibariyle projemiz iki ülkede de aynı zamanda başladı. Türkiye'de Kastamonu'nun ormanları ciddi anlamda büyük bir alana ve öneme sahip. Bu alanlarda da Kastamonu'nun her iki ülke için uygun bir alan olduğuna karar verdik. Bu çerçevede projeye başvuruldu. Proje her iki ülke tarafından kabul edildi. Yarın itibariyle arazi çalışmalarına başlayacağız. Böcek ile ilgili tuzak kurulumunu yarın Araç ilçemizde gerçekleştireceğiz" ifadelerini kullandı.

"Puka bölgesinde 5 bin hektarlık ormanlık alan böcekler tarafından tahribata uğratıldı"

Arnavutluk'un Puka şehrinde 5 bin hektarlık ormanlık alanın böcekler tarafından tahribata uğratıldığını söyleyen Prof. Dr. Fatmir Laçez, "Arnavutluk'un kuzeyinde yer alan Puka şehrinde aynı Türkiye'de ormancılığın merkezi nasıl Kastamonu ise Puka şehri de Arnavutluk'un ormancılık açısından başşehri olarak düşünülüyor. Burada da kabuk böceği ciddi anlamda zarar vermiş ve orada çeşitli araştırmaları bizler gerçekleştirdik. Arnavutluk'ta yaptığımız araştırmalardan kazandığımız deneyimi buradaki ikili ilişkiler çerçevesinde değerlendirme imkanımız olacak. Puka bölgesinde 5 bin hektarlık bir alan böcek tarafından tahribata uğratılmış. Puka şehrinde bu kadar ciddi zarardan sonra gerekli çalışmaları yaparak proje çerçevesinde bilgi teknolojilerinin kullanımıyla bu alandaki böcek zararı ortaya konulmaya çalışılacak" dedi.